Lazer Güvenliği Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
Lazer güvenliği, çalıştığınız lazerin sınıfına bağlıdır.
Sınıf sayınız ne kadar yüksekse, o kadar fazla önlem almanız gerekecektir.
Uyarıları mutlaka dikkate alın ve gerektiğinde uygun koruyucu ekipmanları kullanın.
Lazer sınıflandırmalarını anlamak, lazerlerle veya lazerlerin çevresinde çalışırken güvenliğinizi sağlamanıza yardımcı olur.
Lazerler güvenlik seviyelerine göre farklı sınıflara ayrılırlar.
İşte her sınıfın basit bir dökümü ve bunlar hakkında bilmeniz gerekenler.
Lazer Sınıfları Nedir: Açıklama
Lazer Derslerini Anlamak = Güvenlik Bilincini Artırmak
Sınıf 1 Lazerler
1. sınıf lazerler en güvenli tiptir.
Normal kullanımda, uzun süreli bakıldığında veya optik aletlerle kullanıldığında bile göze zarar vermezler.
Bu lazerlerin gücü genellikle çok düşüktür, çoğu zaman sadece birkaç mikrowatttır.
Bazı durumlarda, daha yüksek güçlü lazerler (Sınıf 3 veya Sınıf 4 gibi) bunları Sınıf 1 yapmak için kapatılır.
Örneğin, lazer yazıcılar yüksek güçlü lazerler kullanırlar, ancak kapalı oldukları için Sınıf 1 lazerler olarak kabul edilirler.
Ekipmanınız hasar görmediği sürece güvenlik konusunda endişelenmenize gerek yok.
Sınıf 1M Lazerler
Sınıf 1M lazerler, normal koşullar altında gözler için genel olarak güvenli olmaları bakımından Sınıf 1 lazerlere benzerler.
Ancak dürbün gibi optik aletler kullanarak ışını büyütürseniz tehlikeli hale gelebilir.
Bunun nedeni, büyütülmüş ışının çıplak gözle zararsız olmasına rağmen güvenli güç seviyelerini aşabilmesidir.
Lazer diyotlar, fiber optik haberleşme sistemleri ve lazer hız dedektörleri Sınıf 1M kategorisine girer.
Sınıf 2 Lazerler
Sınıf 2 lazerler doğal göz kırpma refleksi nedeniyle çoğunlukla güvenlidir.
Işına baktığınızda gözleriniz otomatik olarak kırpışacak ve maruz kalma süresi 0,25 saniyeden daha az olacak; bu genellikle zararı önlemek için yeterlidir.
Bu lazerler yalnızca ışına bilerek bakıldığı takdirde risk oluşturur.
Sınıf 2 lazerler görünür ışık yaymalıdır, çünkü göz kırpma refleksi yalnızca ışığı görebildiğinizde çalışır.
Bu lazerler genellikle sürekli güç olarak 1 miliwatt (mW) ile sınırlıdır, ancak bazı durumlarda bu sınır daha yüksek olabilir.
Sınıf 2M Lazerler
Sınıf 2M lazerler Sınıf 2'ye benzer, ancak önemli bir fark vardır:
Eğer ışına büyüteçli aletlerle (teleskop gibi) bakarsanız, göz kırpma refleksi gözlerinizi korumaz.
Büyütülmüş bir ışına kısa bir süre bile maruz kalmak yaralanmalara yol açabilir.
Sınıf 3R Lazerler
Sınıf 3R lazerler, lazer işaretçiler ve bazı lazer tarayıcılar gibi, Sınıf 2'den daha güçlüdür ancak doğru şekilde kullanıldığında yine de nispeten güvenlidir.
Özellikle optik aletlerle ışına doğrudan bakmak göz hasarına yol açabilir.
Ancak kısa süreli maruz kalma genellikle zararlı değildir.
Sınıf 3R lazerler, yanlış kullanıldığında risk oluşturabileceğinden, üzerinde açık uyarı etiketleri bulunmalıdır.
Daha eski sistemlerde Sınıf 3R, Sınıf IIIa olarak adlandırılıyordu.
Sınıf 3B Lazerler
3B sınıfı lazerler daha tehlikelidir ve dikkatli kullanılmalıdır.
Işına veya ayna benzeri yansımalara doğrudan maruz kalmak göz yaralanmalarına veya cilt yanıklarına neden olabilir.
Yalnızca dağınık, dağınık yansımalar güvenlidir.
Örneğin, sürekli dalga Sınıf 3B lazerler 315 nm ile kızılötesi arasındaki dalga boyları için 0,5 watt'ı aşmamalı, görünür aralıktaki (400-700 nm) darbeli lazerler ise 30 milijoule'ü aşmamalıdır.
Bu lazerler genellikle eğlence amaçlı ışık gösterilerinde bulunur.
4. Sınıf Lazerler
4. sınıf lazerler en tehlikeli olanlardır.
Bu lazerler göz ve ciltte ciddi yaralanmalara yol açabilecek kadar güçlüdür ve hatta yangınlara bile sebep olabilir.
Lazer kesim, kaynak ve temizlik gibi endüstriyel uygulamalarda kullanılırlar.
Uygun güvenlik önlemlerini almadan Sınıf 4 lazerin yakınındaysanız ciddi risk altındasınız demektir.
Dolaylı yansımalar bile hasara yol açabilir, yakındaki malzemeler alev alabilir.
Her zaman koruyucu ekipman giyin ve güvenlik protokollerine uyun.
Otomatik lazer markalama makineleri gibi bazı yüksek güçlü sistemler Sınıf 4 lazerlerdir, ancak riskleri azaltmak için güvenli bir şekilde kapatılabilirler.
Örneğin, Laserax'ın makineleri güçlü lazerler kullanıyor ancak tamamen kapalı olduklarında Sınıf 1 güvenlik standartlarını karşılayacak şekilde tasarlanıyorlar.
Farklı Olası Lazer Tehlikeleri
Lazer Tehlikelerini Anlamak: Göz, Cilt ve Yangın Riskleri
Lazerler doğru kullanılmadığı takdirde üç ana tehlike türüyle tehlikeli olabilir: göz yaralanmaları, cilt yanıkları ve yangın riskleri.
Eğer bir lazer sistemi Sınıf 1 (en güvenli kategori) olarak sınıflandırılmamışsa, alanda çalışanlar her zaman gözleri için koruyucu gözlük ve ciltleri için özel giysiler gibi koruyucu ekipmanlar giymelidir.
Göz Yaralanmaları: En Ciddi Tehlike
Lazerlerden kaynaklanan göz yaralanmaları kalıcı hasara veya körlüğe neden olabileceğinden en kritik endişe kaynağıdır.
İşte bu yaralanmaların neden meydana geldiği ve bunların nasıl önlenebileceği.
Lazer ışığı göze girdiğinde, kornea ve mercek birlikte çalışarak ışığı retinaya (gözün arka kısmı) odaklar.
Daha sonra bu yoğunlaşmış ışık beyin tarafından işlenerek görüntü oluşturulur.
Ancak gözün bu kısımları (kornea, mercek ve retina) lazer hasarına karşı oldukça savunmasızdır.
Her türlü lazer gözlere zarar verebilir, ancak ışığın bazı dalga boyları özellikle tehlikelidir.
Örneğin, birçok lazer gravür makinesi insan gözünün göremediği yakın kızılötesi (700-2000 nm) veya uzak kızılötesi (4000-11.000+ nm) aralıklarında ışık yayar.
Görünür ışık, retinaya odaklanmadan önce gözün yüzeyi tarafından kısmen emilir, bu da etkisinin azaltılmasına yardımcı olur.
Ancak kızılötesi ışık, gözle görülemediği için bu korumayı aşıyor, yani retinaya tüm yoğunluğuyla ulaşıyor ve bu da onu daha zararlı hale getiriyor.
Bu aşırı enerji retinayı yakarak körlüğe veya ciddi hasara yol açabilir.
Dalga boyu 400 nm'nin (ultraviyole aralığında) altındaki lazerler, zamanla görüşü bulanıklaştıran katarakt gibi fotokimyasal hasara da neden olabilir.
Lazer göz hasarına karşı en iyi koruma, doğru lazer güvenlik gözlüklerini takmaktır.
Bu gözlükler tehlikeli ışık dalgalarını emecek şekilde tasarlanmıştır.
Örneğin, Laserax fiber lazer sistemiyle çalışıyorsanız, 1064 nm dalga boyundaki ışığa karşı koruma sağlayan bir gözlüğe ihtiyacınız olacak.
Cilt Tehlikeleri: Yanıklar ve Fotokimyasal Hasarlar
Lazer kaynaklı cilt yaralanmaları genellikle göz yaralanmalarına göre daha az ciddi olsa da yine de dikkat gerektirir.
Lazer ışınıyla veya onun ayna benzeri yansımalarıyla doğrudan temas, tıpkı sıcak bir sobaya dokunmak gibi cildi yakabilir.
Yanığın şiddeti lazerin gücüne, dalga boyuna, maruz kalma süresine ve etkilenen bölgenin büyüklüğüne bağlıdır.
Lazerlerin neden olduğu cilt hasarının iki ana türü vardır:
Termal Hasar
Sıcak bir yüzeyin neden olduğu yanığa benzer.
Fotokimyasal Hasar
Güneş yanığına benzer, ancak ışığın belirli dalga boylarına maruz kalma sonucu oluşur.
Cilt yaralanmaları genellikle göz yaralanmalarından daha az ciddi olsa da riski en aza indirmek için koruyucu giysi ve siperlik kullanmak yine de önemlidir.
Yangın Tehlikeleri: Lazerler Malzemeleri Nasıl Tutuşturabilir?
Lazerler, özellikle de yüksek güçlü 4. Sınıf lazerler, yangın riski oluşturur.
Bunların ışınları, yansıyan ışıkla (dağınık veya dağınık yansımalar bile) birlikte çevredeki yanıcı maddeleri tutuşturabilir.
Yangınların önlenmesi için Sınıf 4 lazerlerin uygun şekilde kapatılması ve olası yansıma yollarının dikkatlice değerlendirilmesi gerekir.
Bu, çevre dikkatli bir şekilde yönetilmediği takdirde yangını başlatmaya yetecek kadar enerji taşıyabilen hem doğrudan hem de dağınık yansımaların hesaba katılmasını içerir.
Sınıf 1 Lazer Ürünü Nedir?
Lazer Güvenlik Etiketlerini Anlamak: Gerçekte Ne Anlama Geliyorlar?
Her yerde lazer ürünleri uyarı etiketleriyle işaretlenmiştir, ancak bu etiketlerin aslında ne anlama geldiğini hiç merak ettiniz mi?
"Sınıf 1" etiketi tam olarak ne anlama geliyor ve hangi etiketlerin hangi ürünlere yapıştırılacağına kim karar veriyor? Gelin bunu ayrıntılarıyla inceleyelim.
Sınıf 1 Lazer Nedir?
Sınıf 1 lazer, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) tarafından belirlenen sıkı güvenlik standartlarını karşılayan bir lazer türüdür.
Bu standartlar, Sınıf 1 lazerlerin doğası gereği güvenli bir şekilde kullanılabilmesini ve özel kontroller veya koruyucu ekipman gibi herhangi bir ekstra güvenlik önlemi gerektirmemesini sağlar.
Sınıf 1 Lazer Ürünleri Nedir?
Sınıf 1 lazer ürünleri ise daha yüksek güçlü lazerler (Sınıf 3 veya Sınıf 4 lazerler gibi) içerebilir, ancak riskleri azaltmak için güvenli bir şekilde kapatılırlar.
Bu ürünler, lazerin ışınını içeride tutarak, içindeki lazer daha güçlü olsa bile, ışına maruz kalmayı önlemek için tasarlanmıştır.
Fark Nedir?
Her ne kadar hem Sınıf 1 lazerler hem de Sınıf 1 lazer ürünleri güvenli olsa da, tam olarak aynı değillerdir.
Sınıf 1 lazerler, normal kullanımda herhangi bir ek korumaya ihtiyaç duymadan güvenli olacak şekilde tasarlanmış düşük güçlü lazerlerdir.
Örneğin, düşük güçte ve güvenli olduğu için, koruyucu gözlük takmadan Sınıf 1 lazer ışınına güvenle bakabilirsiniz.
Ancak Sınıf 1 lazer ürünü, içerisinde daha güçlü bir lazer barındırabilir ve kullanımı güvenli olsa da (kapalı olduğu için), eğer muhafaza hasar görürse doğrudan maruz kalma yine de risk oluşturabilir.
Lazer Ürünleri Nasıl Düzenleniyor?
Lazer ürünleri, lazer güvenliğine ilişkin yönergeler sağlayan IEC tarafından uluslararası düzeyde düzenlenmektedir.
Bu standartların oluşturulmasına yaklaşık 88 ülkeden uzmanlar katkıda bulunmaktadır ve bunlar şu başlıklar altında gruplandırılmıştır:IEC 60825-1 standardı.
Bu kılavuzlar lazer ürünlerinin çeşitli ortamlarda güvenle kullanılmasını sağlar.
Ancak IEC bu standartları doğrudan uygulamamaktadır.
Bulunduğunuz yere bağlı olarak, lazer güvenlik kurallarının uygulanmasından yerel yetkililer sorumlu olacaktır.
IEC'nin yönergelerinin özel ihtiyaçlara (tıbbi veya endüstriyel ortamlardaki ihtiyaçlar gibi) uyacak şekilde uyarlanması.
Her ülkenin mevzuatı biraz farklı olsa da, IEC standartlarına uygun lazer ürünleri genel olarak dünya çapında kabul görmektedir.
Başka bir deyişle, bir ürün IEC standartlarını karşılıyorsa, genellikle yerel düzenlemelere de uygundur ve bu da sınır ötesi kullanımını daha güvenli hale getirir.
Lazer Ürünü 1. Sınıf Değilse Ne Olur?
İdeal olarak, olası riskleri ortadan kaldırmak için tüm lazer sistemleri Sınıf 1 olmalıdır, ancak gerçekte lazerlerin çoğu Sınıf 1 değildir.
Lazer markalama, lazer kaynak, lazer temizleme ve lazer dokulama gibi alanlarda kullanılan pek çok endüstriyel lazer sistemi Sınıf 4 lazerlerdir.
4. Sınıf Lazerler:Dikkatli bir şekilde kontrol edilmediği takdirde tehlikeli olabilen yüksek güçlü lazerler.
Bu lazerlerin bir kısmı kontrollü ortamlarda (örneğin çalışanların güvenlik ekipmanı giydiği özel odalar) kullanılır.
Üreticiler ve entegratörler, Sınıf 4 lazerleri daha güvenli hale getirmek için sıklıkla ek adımlar atarlar.
Bunu, lazer sistemlerini kapatarak yapıyorlar; bu da onları esasen Sınıf 1 lazer ürünlerine dönüştürüyor ve böylece kullanımının güvenli olmasını sağlıyorlar.
Hangi Yönetmeliklerin Sizin İçin Geçerli Olduğunu Bilmek İster misiniz?
Lazer Güvenliği Hakkında Ek Kaynaklar ve Bilgiler
Lazer Güvenliğini Anlamak: Standartlar, Düzenlemeler ve Kaynaklar
Lazer güvenliği, kazaların önlenmesinde ve lazer sistemlerinin doğru şekilde kullanılmasında büyük önem taşımaktadır.
Endüstri standartları, hükümet düzenlemeleri ve ek kaynaklar, lazer operasyonlarının herkes için güvenli olmasını sağlamaya yardımcı olan yönergeler sağlar.
Lazer güvenliğini anlamanıza yardımcı olacak temel kaynakların basitleştirilmiş bir dökümü aşağıdadır.
Lazer Güvenliği için Temel Standartlar
Lazer güvenliği konusunda kapsamlı bir anlayışa sahip olmanın en iyi yolu, yerleşik standartlara aşina olmaktır.
Bu belgeler, sektör uzmanları arasındaki işbirliğinin bir sonucudur ve lazerlerin güvenli bir şekilde nasıl kullanılacağına dair güvenilir yönergeler sunmaktadır.
Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü (ANSI) tarafından onaylanan bu standart, Amerika Lazer Enstitüsü (LIA) tarafından yayınlanmaktadır.
Lazer kullanan herkes için en önemli kaynaklardan biridir; güvenli lazer uygulamaları için net kurallar ve öneriler sunar.
Lazer sınıflandırması, güvenlik protokolleri ve çok daha fazlasını kapsamaktadır.
ANSI onaylı olan bu standart, özellikle üretim sektörüne yöneliktir.
Endüstriyel ortamlarda lazer kullanımına yönelik detaylı güvenlik yönergeleri sunarak, çalışanların ve ekipmanların lazer kaynaklı tehlikelerden korunmasını sağlar.
ANSI onaylı olan bu standart, özellikle üretim sektörüne yöneliktir.
Endüstriyel ortamlarda lazer kullanımına yönelik detaylı güvenlik yönergeleri sunarak, çalışanların ve ekipmanların lazer kaynaklı tehlikelerden korunmasını sağlar.
Lazer Güvenliğine İlişkin Hükümet Düzenlemeleri
Birçok ülkede, işverenler lazerlerle çalışırken çalışanlarının güvenliğini sağlamaktan yasal olarak sorumludur.
İşte çeşitli bölgelerdeki ilgili düzenlemelere genel bir bakış:
Amerika Birleşik Devletleri:
FDA Başlık 21, Bölüm 1040, lazerler de dahil olmak üzere ışık yayan ürünler için performans standartlarını belirler.
Bu yönetmelik, ABD'de satılan ve kullanılan lazer ürünlerine ilişkin güvenlik gerekliliklerini düzenler
Kanada:
Kanada Çalışma Kanunu veMesleki Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği (SOR/86-304)Belirli işyeri güvenliği yönergelerini belirlemek.
Ayrıca Radyasyon Yayan Cihazlar Yasası ve Nükleer Güvenlik ve Kontrol Yasası lazer radyasyonunun güvenliği ve çevre sağlığı konularını ele almaktadır.
Avrupa:
Avrupa'da,89/391/EEC Direktifiİş sağlığı ve güvenliğine odaklanarak işyeri güvenliği için geniş bir çerçeve sunmaktadır.
TheYapay Optik Radyasyon Direktifi (2006/25/EC)özellikle lazer güvenliğini hedef alarak optik radyasyona ilişkin maruziyet limitlerini ve güvenlik önlemlerini düzenliyor.
Gönderim zamanı: 20 Aralık 2024